Ως μια πολύ σημαντική σελίδα
στην ιστορία του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας μπορεί να καταχωρηθεί η παράσταση με το έργο
«Δάφνες και πικροδάφνες» που έκανε πρεμιέρα προχθές Σάββατο και αφού
ολοκληρώσει τον κύκλο του στο «Παλλάς» στις 16 Μαρτίου, θα ταξιδέψει σε αρκετές
πόλεις στην περιοχή μας για να φτάσει και ως την Κωνσταντινούπολη!
Το έργο «Δάφνες και
πικροδάφνες» του Δημήτρη Κεχαΐδη, σε συνεργασία με την Ελένη Χαβιαρά, ολοκληρώθηκε
το 1979 και ανέβηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου από το Θέατρο
Τέχνης σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Οι ηθοποιοί της πρώτης εκείνης παράστασης
ήταν οι Βάσος Ανδρονίδης (Κώστας), Μίμης Κουγιουμτζής (Βασίλης), Γιάννης
Μόρτζος (Τάσος) και Γιάννης Δεγαΐτης (Αλέκος).
Τέσσερις άνδρες,
μικροκομματάρχες στην Τρίπολη, ετοιμάζονται πυρετωδώς για τις επικείμενες
εκλογές. Τους βρίσκουμε, δηλαδή, σε μια περίοδο, όπου καλούνται να δείξουν όχι
μόνο τις ικανότητές τους, αλλά και τη δύναμη και την εξουσία που διαθέτουν. Οι
ίδιοι τρέφουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Πιστεύουν ακράδαντα ότι είναι
σπουδαία πολιτικά μυαλά. Πλοκή με την κλασική έννοια του όρου δεν υπάρχει. Η
όλη δράση του έργου λαμβάνει χώρα σε ένα αρκετά περιορισμένο χώρο, ένα δωμάτιο
στο σπίτι του Κώστα. Μπορεί οι ήρωες να εισέρχονται και να εξέρχονται, ποτέ
όμως το βλέμμα του θεατή δεν βγαίνει έξω από το δωμάτιο αυτό. Η εξέλιξη της
δράσης συμβαίνει μέσα στο δωμάτιο του Κώστα. Οι άνδρες αυτοί ονειρεύονται την
στιγμή που όλα και όλοι θα υποταχθούν στην εξουσία τους. «Η κουβέντα μας», θα
πει κάποια στιγμή ο Τάσος, «θα είναι απόφαση και νόμος και σφραγίδα και
υπογραφή! Η επιθυμία μας θα εκπληρούται αμέσως…» Η ευκαιρία θα έρθει, τελικά,
από εκεί που δεν το περιμένουν. Από το συρτάρι του Κώστα, που περιέχει
ενοχοποιητικές φωτογραφίες για διάφορους πολιτικούς, αλλά και από μία γυναίκα,
τη Νόρα, μια ώριμη και γοητευτική φιγούρα, που βρίσκεται πίσω από κάθε
σημαντικό πολιτικό του νομού, τόσο της παλιάς όσο και της νέας φρουράς. Η Νόρα
ελέγχει το πολιτικό παιχνίδι και το ελέγχει, καθώς φαίνεται, με μοναδικό της
εφόδιο τη γυναικεία φύση και την ομορφιά της. Ένα νεανικό, όμως, ερωτικό γράμμα
του Κώστα προς αυτήν, που τώρα κρατά στα χέρια της, αλλά και μια φωτογραφία,
που κρατά ο Κώστας και ενοχοποιεί τους προστατευόμενους της Νόρας, θα γίνουν
αφορμή για εκβιασμούς, δολοπλοκίες και διαπραγματεύσεις. Τελικά, θα καταφέρουν
να έρθουν σε συμφωνία μαζί της. Η συμφωνία αυτή, ουσιαστικά, τους εξισώνει μαζί
της ως πολιτικούς συνομιλητές. Επιπλέον, το γεγονός ότι στο παρελθόν ο Κώστας
έφθασε ένα βήμα πριν την ολοκληρωτική της κατάκτηση θα δώσει απίστευτη ώθηση
στο ηθικό των τεσσάρων αλλά θα προκαλέσει και το ακατάσχετο γέλιο των θεατών
της προχθεσινής πρεμιέρας.
Ο Γκόνης έχει δύο βασικά χαρίσματα όταν δουλεύει σαν σκηνοθέτης:
Να επιλέγει πολύ καλά κείμενα και στη συνέχεια να δημιουργεί παραστάσεις -
διαμάντια με ελάχιστα μέσα. Και στην περίπτωση του «Δάφνες και πικροδάφνες»
μπορούμε να παρακολουθήσουμε την επιτομή αυτής της διαδικασίας, αυτού του
μαγικού διδύμου της επιτυχίας του, του απαράβατου δηλαδή κανόνα που ακολουθεί
στη δουλειά του.
Το «Δάφνες και πικροδάφνες» από τη μια, είναι ένα
αριστουργηματικό κείμενο, ένα κλασικό και διαχρονικό αριστούργημα της σύγχρονης
ελληνικής δραματουργίας που από το 1979 που πρωτοπαρουσιάστηκε μέχρι σήμερα δεν
έχασε ούτε στάλα από τους χυμούς του και γι’ αυτό ανέβηκε και ξανανέβηκε
δεκάδες φορές από διάφορα θεατρικά σχήματα.
Οι ήρωες του έργου «Δάφνες και πικροδάφνες» είναι ο ίδιος ο
νεοέλληνας.
Είναι ένα θεατρικό παιχνίδι δομημένο, μέσα από τους
υπέροχους διάλογους. Οι εύθραυστες και υστερόβουλες φιλίες, οι εκβιασμοί και οι
δολοπλοκίες των κομματαρχών μέσα σε ένα παιχνίδι εξουσίας περιγράφουν μία
πραγματικότητα που είναι επίκαιρη μέχρι σήμερα και μάλλον θα είναι επίκαιρη για
πάντα.
Ο Δημήτρης Κεχαΐδης (1933-2005) στην αρχή μόνος του και στη
συνέχεια μαζί με τη σύζυγό του Ελένη Χαβιαρά καταπιάνονται στα έργα τους με
θέματα τα οποία συνήθως και εκ πρώτης όψεως δεν είναι σοβαρά. Προτιμούν να
περιορίζονται σε μια μόνον κατάσταση κι όχι να απλώνονται σε πολλά πρόσωπα.
Επιλέγουν έναν χώρο μαζεμένο, έναν κύκλο κλειστό και μέσα εκεί «σκάβουν» στις
σχέσεις των ανθρώπων. Έτσι αποδίδουν καλύτερα, ψάχνοντας τη λεπτομέρεια. Γι'
αυτό και συνήθως τα έργα τους παίζονται σε ένα δωμάτιο. Ο χώρος δεν κινείται,
κινούνται όμως τα πρόσωπα.
Από τη μια λοιπόν το έργο. Εν αρχή δηλαδή ην ο λόγος. Και
στη συνέχεια αναλαμβάνει δράση η ευρηματικότητα, η φαντασία και το δημιουργικό
ταλέντο του Γκόνη που με ελάχιστα μέσα αλλά με λεπτομερειακή μαστοριά και
υπομονή φτιάχνει ένα κέντημα με τις ιδέες που γεννάει αλλά και με τον τρόπο που
βρίσκει να αναδείξει τα πλούσια εκφραστικά μέσα των ηθοποιών του, υποβάλλοντάς
τους καθημερινά στην διάρκεια των προβών, σε μια πνευματική και σωματική
δοκιμασία, σκάβοντας στις ψυχές τους και ισορροπώντας τελικά με μια
αξιοθαύμαστη τελειότητα πάνω στο όριο των φυσικών τους αντοχών που συμπίπτει με
το μάξιμουμ των ερμηνευτικών τους δυνατοτήτων.
Και ο συνδυασμός αυτός αποτελεί την αλάνθαστη συνταγή της
επιτυχίας κάθε παράστασης όπως αυτής που απολαύσαμε το Σάββατο το βράδι στο
«Παλλάς», στην πρεμιέρα της παραγωγής του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας με το έργο «Δάφνες και
πικροδάφνες» των Δημήτρη Κεχαΐδη και Ελένης Χαβιαρά.
Φυσικά ο Θοδωρής Γκόνης τονίζει και το πολιτικό στοιχείο που
ούτως ή άλλως εμπεριέχει το κείμενο αλλά προσαρμόζοντάς το στα σημερινά
δεδομένα κυρίως με τις δύο σημαίες, την ελληνική και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
υπάρχουν στο σκηνικό και όχι μόνον.
Θα ήταν άδικο (όχι για τους τύπους αλλά και για την ουσία
του πράγματος) να ξεχωρίσουμε κάποιον από τους ηθοποιούς - πρωταγωνιστές. Και
οι τέσσερεις κατέθεσαν επί σκηνής μοναδικές ερμηνείες. Παρά το δικαιολογημένο
ως ένα βαθμό τρακ και άγχος της πρεμιέρας που πιθανόν να τους διακατείχε, όχι
μόνον δε το έδειξαν, όχι απλώς φανέρωσαν το μεγάλο τους ταλέντο αλλά ξεπέρασαν
κάθε προσδοκία και συγκαταβατικότητα με την οποία πιθανόν θα τους αντιμετώπιζαν
κάποιοι από τους θεατές.
Αποδεικνύεται έτσι για άλλη μια φορά ότι μεγάλα ταλέντα,
αξιοθαύμαστοι δημιουργικοί άνθρωποι με μεγάλα αποθέματα και μέσα έκφρασης
δοκιμάζονται στην αφάνεια την ώρα που στο φως της δημοσιότητας θριαμβεύουν οι
ατάλαντοι.
Θα μείνω στον Ανδρέα Τσιαπτσιάδη όχι για να τον ξεχωρίσω από
τους υπόλοιπους αλλά γιατί με συγκινεί το γεγονός ότι παρακολουθώ την πορεία
του από το πρώτο του βήμα το 1979, όταν σχολιαρόπαιδο 16 χρονών συμμετείχε σε
μια ερασιτεχνική ομάδα της Θεατρικής Λέσχης Καβάλας και τον παρακολουθώ όλο
αυτό το διάστημα που αφού διάνυσε 36 χρόνια δημιουργικής δουλειάς έφτασε στο
απόγειο της τέχνης του με την συμμετοχή του και την μοναδική ερμηνεία του στις
«Δάφνες και πικροδάφνες».
Εξαιρετικοί και καταλυτικοί για την πορεία της παράστασης οι
φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα και ευρηματικά στο μινιμαλισμό τους τα σκηνικά
και τα κοστούμια της Ελένης Στρούλια.
Μη χάσετε αυτή την παράσταση.
INFO
«Δάφνες και πικροδάφνες»
Συγγραφείς: Δημήτρης Κεχαΐδης, Ελένη Χαβιαρά
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Στρούλια
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Συμεωνίδου
Παίζουν: Αλέξανδρος Καλπακίδης, Δημήτρης Κοντός, Παύλος Σταυρόπουλος,
Ανδρέας Τσιαπτσιάδης
