«…εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»

Ασφυκτικά γέμισαν το βράδυ της Πέμπτης η πλατεία και ο εξώστης του «Όσκαρ» για τη συναυλία που δόθηκε από μουσικό σχήμα με τοπικούς καλλιτέχνες στο πλαίσιο των Χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του Δήμου Καβάλας.

Την συγκεκριμένη εκδήλωσε οργάνωσε το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας ο πρόεδρος του οποίου Πέτρος Πετρόπουλος άνοιξε τη βραδιά με μια σύντομη παρουσίαση του γκρουπ και έναν χαιρετισμό προς το κοινό. Ο ίδιος κάλεσε και τη δήμαρχο να πει δύο λόγια η οποία όμως αρνήθηκε με χαριτωμένο τρόπο ώστε να αρχίσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα η συναυλία αφού το κοινό ήδη αδημονούσε.

Το πρόγραμμα που είχε τον τίτλο «Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω», παρουσιάστηκε από ένα πενταμελές μουσικό σχήμα το οποίο αποτελούσαν οι: Θόδωρος Κατάκαλος στο πιάνο, Κυριάκος Μιμίδης στο μπουζούκι, Θόδωρος Βαλσαμίδης στην κιθάρα και στο τραγούδι και οι Άννυ Καγκελίδου και Γιάννης Μαραγκός στο τραγούδι.

Το πρόγραμμα ήταν πλούσιο και συμπεριελάμβανε από όλα τα είδη του καλού ελληνικού τραγουδιού. Έντεχνο, λαϊκό, ρεμπέτικο, αρχοντορεμπέτικο, ένα οργανικό του Σταύρου Ξαρχάκου και ένα μικρό ποτ πουρί τεσσάρων τραγουδιών των Μίμη Πλέσσα και Γιάννη Σπανού που θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε ως «λαϊκά του Νέου Κύματος».

Μέχρι και τραγούδι τοπικού ενδιαφέροντος περιελάμβανε το πρόγραμμα. Από τη μεγάλη γκάμα τοπικού χαρακτήρα τραγουδιών που έχουν στο ρεπερτόριό τους οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες, διάλεξαν και παρουσίασαν το τραγούδι «Ψες το βράδυ» σε μουσική και στίχους του αξέχαστου μπάρμπα Σταύρου Καραμανιώλα από τη Θάσο το οποίο έκανε γνωστό ο Αργύρης Μπακιρτζής που το συμπεριέλαβε στον δίσκο των «Χειμερινών Κολυμβητών» «Οι δακοκτόνοι».

Το κοινό ήταν ενθουσιώδες και πολύ γρήγορα απέκτησε «ενεργό συμμετοχή» στα τεκτενόμενα καθώς τα περισσότερα τραγούδια ήταν γνωστές αγαπημένες και χιλιοτραγουδισμένες επιτυχίες από το παρελθόν αλλά και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες μετέδωσαν με τις ερμηνείες τους το κέφι στο κοινό το οποίο ανταποκρίθηκε πρόθυμα στην πρόκληση – πρόσκληση. Έτσι από τα πρώτα λεπτά όλη η αίθουσα του Όσκαρ έγινε μια μεγάλη παρέα που τραγουδούσε το ένα μετά το άλλο τα επιμελώς επιλεγμένα και ταξινομημένα στο πρόγραμμα κομμάτια.

Οι καλλιτέχνες αφιέρωσαν το τραγούδι «Ο Γιάννης ο φονιάς» των Γκάτσου -  Χατζηδάκι στη δήμαρχο Δήμητρα Τσανάκα, που είναι το αγαπημένο της, το «¨Ένα όμορφο αμάξι με δυο άλογα» των Βίρβου - Μπιθικώτση στον πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Πέτρο Πετρόπουλο που επίσης το αγαπάει και το «Ό,τι κι αν πω δε σε ξεχνώ» του Βασίλη Τσιτσάνη στον αξέχαστο Γρηγόρη Χρηστίδη.

Το κοινό, με την παραίνεση των καλλιτεχνών, τραγουδούσε με πάθος τα ρεφρέν των τραγουδιών, συμμετείχε με μεγάλο κέφι στη σειρά των τριών αρχοντορεμπέτικων, χτυπούσε ρυθμικά παλαμάκια όπου «σήκωνε» το τραγούδι αλλά πιο βροντερά απ’ όλα ακούστηκε (σείστηκε συθέμελα το Όσκαρ) το «…εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί» από την αθάνατη Δραπετσώνα των Λειβαδίτη -  Θεοδωράκη σαν μια οικουμενική και αποστομωτική απάντηση στον Σόιμπλε και τα συνεταιράκια του για όλα τα βασανιστήρια στα οποία  μας υποβάλλουν τα τελευταία χρόνια.

Κορυφαίες επίσης στιγμές της βραδιάς το ταξίμι του Μιμίδη στη «Δραπετσώνα» μετά από παραίνεση του Κατάκαλου, η ερμηνεία του Βαλσαμίδη στο «Ποιος δρόμος είναι ανοιχτός» των Χριστοδούλου - Μαρκόπουλου με τις εξαιρετικές δεύτερες της Άννυς Καγγελίδου και η μοναδική εκτέλεση στο πιάνο του Κατάκαλου στο «Κάτω απ’ τη μαρκίζα» των Ελευθερίου - Σπανού.

Αν σώνει και καλά πρέπει να ψάξουμε για να βρούμε ένα ψεγάδι ή μια αδυναμία θα λέγαμε ότι η ορχήστρα για ένα τέτοιο πρόγραμμα σε μια τέτοια αίθουσα και με ένα τόσο πολυπληθές και ενθουσιώδες κοινό θα χρειαζόταν δύο - τρία όργανα ακόμη ώστε να ακούγεται πιο «γεμάτη». Ωστόσο αυτό δεν έχει να κάνει με το γκρουπ αλλά με τους διοργανωτές που θα έπρεπε, μέσα στα τόσα έξοδα που αφειδώλευτα κάνουν για τα «Χρυσά Χριστούγεννα» να προσθέσουν λίγα ευρώ ακόμη για να είναι η συναυλία τέλεια από πάσης απόψεως.

Και κάτι ακόμη. Παιδιά, φτιάξτε το «Όσκαρ». Η κατάσταση είναι απαράδεκτη. Η οροφή έχει ξεφλουδιστεί και κομμάτια σύντομα θα αρχίσουν να πέφτουν, ο εξώστης θυμίζει σκουπιδότοπο, πολλά καθίσματα είναι ξεχαρβαλωμένα, σπασμένα μάρμαρα στην είσοδο και πολλά άλλα. 

Σήμερα, στις 12.44 το μεσημέρι

Τετάρτη 21^η Δεκεμβρίου σήμερα. Στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη μας, όπου βρίσκεται και η μικρή μας χώρα, έχουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο. Δηλαδή ο ήλιος, μετά από έξι μήνες καθοδικής πορείας, στις 12.44 το μεσημέρι, θα βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του ορίζοντά μας. Ήδη εδώ και δυό – τρεις εβδομάδες είχε αρχίσει να επιβραδύνει την πορεία του και σήμερα θα σταματήσει, θα κάνει μια …«στάση» (ηλιοστάσιο), θα ξεκουραστεί, θα πάρει μια ανάσα και από αύριο πρωί – πρωί θα αρχίσει πάλι, σιγά – σιγά, αργά αλλά σταθερά, μέρα με τη μέρα, βδομάδα με τη βδομάδα να κερδίζει ύψος στον ορίζοντα του βόρειου ημισφαιρίου, να ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά για να φτάσει στο ψηλότερο σημείο του στις 21 Ιουνίου.

Μέσα στην καρδιά του χειμώνα λοιπόν σήμερα, οπότε θα έχουμε και την μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου (κοντά στις 15 ώρες διάρκεια), με τις θερμοκρασίες να αγγίζουν το μηδέν και με την καρδιά μας να είναι παγωμένη τόσο από την παρατεταμένη οικονομική κρίση όσο και από τα γεγονότα που συμβαίνουν στην εγγύς και την ευρύτερη γειτονιά μας και που δεν μας αφήνουν να χαρούμε ούτε τα Χριστούγεννα που σχεδόν έφτασαν ούτε καν την καθημερινότητά μας, ας πάρουμε μια μικρή – μικρή δόση αισιοδοξίας. Ότι τουλάχιστον πιο κάτω δεν έχει, πιάσαμε πάτο. Και αύριο ίσως θα είναι μια καλύτερη μέρα, με ένα λεπτό περισσότερο ήλιο και μεθαύριο δύο λεπτά και την άλλη εβδομάδα δέκα και τον άλλον μήνα μία ώρα και πού θα πάει θα περάσει κι αυτός ο χειμώνας γαμώτο, και τότε:

 «Τον χειμώνα ετούτο άμα τον πηδήσαμε

γι' άλλα δέκα χρόνια άιντε καθαρίσαμε»

όπως σοφά λέει στο τραγούδι του κι ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Καλημέρα φίλοι μου και ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Απολαυστικός Σέξπιρ τσέπης

Μία μόλις ώρα ήταν αρκετή για πολλά πράγματα. Πρώτα απ’ όλα για να τιμήσει το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, ο Δήμος και γενικότερα η πόλη μας την παγκόσμια επέτειο των 400 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου Άγγλου δραματουργού Ουίλιαμ Σέξπιρ. Αυτά τα 63 λεπτά ήταν επίσης αρκετά για να έρθουν σε επαφή και οι πλέον αδαείς θεατές με το έργο του. Και φυσικά για να αποδειχθεί για ακόμη μία φορά πως όταν ένας άξιος, ικανός και ευρηματικός σκηνοθέτης σαν το Θοδωρή Γκόνη έχει στα χέρια του αυτά τα κείμενα μπορεί με ελάχιστα μέσα αλλά και με τη συνεργασία ακούραστων και εξαιρετικών ηθοποιών να φτιάξει μια απολαυστική παράσταση.

Μέσα σε 63 λοιπόν λεπτά οι θεατές απόλαυσαν τόσο τη «Διαθήκη του Σέξπιρ», το εξαιρετικό αυτό ποίημα (πεζό;) του Διονύση Καψάλη (ο οποίος ήρθε στην Καβάλα ειδικά για αυτήν την πρεμιέρα) όσο και αποσπάσματα από τα κλασικά έργα του μεγάλου Άγγλου δημιουργού σε μετάφραση και πάλι του διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (Μ.Ι.Ε.Τ.).

Ο Γκόνης με ελάχιστα υλικά αλλά με φαντασία, ευρηματικότητα και εξαντλητική  δουλειά με τους ηθοποιούς κατάφερε να μας χαρίσει μια σημαντική παράσταση, έναν Σέξπιρ – τσέπης μόλις 63 λεπτών, σπάζοντας την κλασικές εκδοχές των παραστάσεων που έχουμε στο νου μας και τοποθετώντας το σκηνικό σε ένα σταθμό τρένου (;), μετρό (;) ή κάτι τέτοιο όπου η ενδεικτική φωτεινή πινακίδα γράφει William Shakespeare, ιδιοχείρως από τον Άγγλο ποιητή, όπως πιθανόν υπογράφει στη διαθήκη του.

Εκτός από τη «Διαθήκη του Σέξπιρ» του Διονύση Καψάλη που ερμήνευσε ο Δημήτρης Σωτηρίου, παρουσιάστηκαν επίσης σκηνές από τα έργα «Άμλετ», «Ριχάρδος ο 3^ος», «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» και «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» με τη συμμετοχή των ηθοποιών Παύλου Σταυρόπουλου, Κατερίνας Συμεωνίδου, Δημήτρη Κοντού, Σταύρου Τσιτσόπουλου, Κατερίνας Πατσιάνη και Στέλιου Παυλόπουλου.

Τις πολύ ταιριαστές μουσικές επιλογές έκανε ο Αλέξανδρος Γκόνης ο οποίος έγραψε και το τραγούδι που ακούγεται στην παράσταση.

Η δήμαρχος τίμησε με την παρουσία της όχι μόνον την πρεμιέρα του ΔΗΠΕΘΕ και την προσπάθεια όλων των συντελεστών αλλά και τον Διονύση Καψάλη ο οποίος αποδεικνύεται ένας πολύτιμος φίλος της Καβάλας όχι μόνον για όσα έχει προσφέρει στην πόλη μας το καλοκαίρι που μας πέρασε με την έκθεση φωτογραφιών του Γιώργου Σεφέρη αλλά και για όσα ακόμη έχει να μας δώσει επίσης ακριβά δώρα για την ιστορία της Καβάλας.

Μια ιδέα για το κλειστό γυμναστήριο που σκέφτεται η διοίκηση του Δήμου

Μεγάλος κύκλος συζήτησης άνοιξε το τελευταίο διάστημα και από τη στιγμή που ο Δήμος Καβάλας μετά από δικαστικούς αγώνες αρκετών ετών διεκδίκησε και κατάφερε πριν ένα – δύο μήνες να εισπράξει το ποσό του 1,5 εκατομ. ευρώ από τον Οργανισμό Λιμένα Καβάλας για την υπόθεση του Εσκί Καπού που αφορούσε χρήση δημοτικής γης από τον ΟΛΚ.

Από εκείνη τη μέρα άρχισε να αναπτύσσεται μια φιλολογία και συγχρόνως και μια παραφιλολογία σε τοπικό επίπεδο, από δημοτικές παρατάξεις, μεμονωμένους αιρετούς άρχοντες, εφημερίδες δημοσιογράφους αλλά και απλούς πολίτες για την καλύτερη αξιοποίηση από πλευράς Δήμου των χρημάτων αυτών.

Τελικά η διοίκηση του Δήμου δια της δημάρχου Δήμητρας Τσανάκα αποφάσισε και ανακοίνωσε ότι τα χρήματα αυτά θα αποτελέσουν την βασική συμβολή για την κατασκευή ενός ακόμη κλειστού γυμναστηρίου το οποίο θα λειτουργήσει αυτή τη φορά στην ανατολική πλευρά της πόλης αφού στην δυτική υπάρχει και λειτουργεί ήδη εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου το κλειστό Αθλητικό Κέντρο της Καλαμίτσας. Μάλιστα η δήμαρχος τις τελευταίες μέρες σε δηλώσεις της ή σε διαρροές, τέλος πάντων, από το δημαρχείο, αφήνει να εννοηθεί ότι η νέα αυτή κατασκευή θα είναι με τέτοιο τρόπο φτιαγμένη ώστε να μπορεί να φιλοξενεί όχι μόνον αθλητικές διοργανώσεις αλλά και καλλιτεχνικά γεγονότα.

Με αφορμή λοιπόν όλη αυτή τη συζήτηση θα θέλαμε να ρίξουμε μια ιδέα που θα έπρεπε ήδη από καιρό να απασχολεί τις διοικήσεις του Δήμου.

Στην πόλη μας υπάρχουν καμιά εξηνταριά ίσως και περισσότερες καπναποθήκες που άλλες ανήκουν σε ιδιώτες και άλλες σε τράπεζες.

Δυστυχώς ελάχιστες απ’ αυτές έχουν αξιοποιηθεί και οι περισσότερες ρημάζουν, καταρρέουν και γίνονται μάλιστα πολλές φορές επικίνδυνες.

Πρόσφατο είναι το παράδειγμα στην οδό Δαμιανού στο κέντρο της Καβάλας όταν μέρα μεσημέρι κατέρρευσε μεγάλο τμήμα κεραμοσκεπής παλιάς καπναποθήκης (φωτό).

Σε όλες τις στοιχειωδώς πολιτισμένες χώρες της Ευρώπης αλλά και του κόσμου ολόκληρου, τα παλιά κτήρια αξιοποιούνται με τον καλύτερο τρόπο και για διάφορες χρήσεις. Από μαγαζιά, οικίες και γραφεία μέχρι πολιτιστικά και εμπορικά κέντρα αλλά και αθλητικούς και καλλιτεχνικούς χώρους.

Στην Καβάλα έχουμε ελάχιστα παραδείγματα τα οποία όμως είναι αρκετά χαρακτηριστικά για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί ένα παλιό κτήριο και να διατηρηθεί και η όμορφη εικόνα της πόλης. Είναι το Εμπορικό Κέντρο στην γωνία των οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου και Αβέρωφ, το κατάστημα ZARA στην οδό Αβέρωφ και φυσικά η καπναποθήκη του Δήμου στην πλατεία Καπνεργάτη.

Η διοίκηση Τσανάκα έκανε μια προσπάθεια να αγοράσει ο Δήμος Καβάλας και την παλιά καπναποθήκη που είναι γνωστή ως «Παλιό Ωδείο» στην οδό Εθνάρχου Μακαρίου. Είναι μια θετική ενέργεια αν και κάπου έχει «κολλήσει» η υπόθεση όπως μαθαίνουμε.

Στις φωτογραφίες που παραθέτουμε φαίνεται με ποιόν τρόπο στην Βενετία ένα παλιό κτήριο αξιοποιήθηκε και έγινε ένα πολύ ωραίο κλειστό γυμναστήριο. Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη και μάλιστα σε κτήρια πολύ παλαιότερης κατασκευής από των δικών μας καπναποθηκών.

Ας εξετάσουμε λοιπόν και αυτήν την προοπτική και ας προλάβουμε τις καπναποθήκες που καταρρέουν. Στο κάτω – κάτω είναι και η ιστορία της Καβάλας μας.

Ποίηση διεκδικούσα Νόμπελ

Δημοτικό έργο …γκραν γκινιόλ

Λυσσομανάει ο άνεμος μες το βαθύ σκοτάδι

κι οι πύλες λες πως άνοιξαν του ερεβώδους Άδη.

Βρέχει τουλούμια ο Θεός, αστράφτει και βροντάει

κάποιο σκυλί στη γειτονιά αγρίως αλυχτάει

Μια πόρτα κάπου έκλεισε κι έσπασε ένα τζάμι

του τρόμου απλώθηκε παντού το φοβερό πλοκάμι.

Μοιάζει με θρίλερ η βραδιά, με γκραν γκινιόλ ταινία

λες κι οι βρικόλακες θα βγουν στην άλλη τη γωνία

Όλ’ η Καβάλα ξαγρυπνά κρύος ιδρώτας τρέχει

την πλάτη όλη διαπερνά, το σώβρακό μας βρέχει

Πάει να σπάσει η καρδιά από την αγωνία

-ας είναι όνειρο ρε συ αυτή η μαλακία-

Κι όπως τα γόνατα λυγούν και τρέμουν απ’ το φόβο

και να τη βγάλω καθαρός μάλλον χλωμό το «κόβω»

μία κραυγή ακούγεται, τρομακτική Ερινύα

που φτάνει μέχρι το Κογκό και την Αββησινία

Όλοι αναγνωρίζουνε την τρομερή τσιρίδα

που σπάει καθρέφτες, κρύσταλλα, σφίγγει την καρωτίδα

Απ’ τ’ άσπρο κτήριο έρχεται τ’ όμορφο δημαρχείο

σαν τρικυμία νά ‘πιασε κάποιον εν τω κρανίω.

Τρέχουμε και μπουκάρουμε μέσα στο κτήριο όλοι

να δούμε τι συνέβηκε και σφίχτηκαν οι κώλοι

απ’ την κραυγή την άγρια και εν πολλοίς φρικώδη

που τα κορμιά μας τύλιξε σαν γίγαντας – χταπόδι

Μέσα σε σύννεφα καπνού πολύ βαριού τσιγάρου

και τρία πιάτα αδειανά σκορδαλιομπακαλιάρου

τη δήμαρχο διακρίνουμε κάτασπρη απ’ τον τρόμο

να δείχνει στο γραφείο της έναν ογκώδη τόμο.

-«Τι έπαθες;» ρωτήσαμε «κι έτσι πολύ φωνάζεις

σαν να σε σφάζουνε θαρρείς και σαν τρελή κραυγάζεις;»

-«Μήπως σε όρμηξε κανείς να σε κακοποιήσει

και σ’ έπιασε νευρωτική και υστερίας κρίση;»

-«Όχι δεν μ’ όρμηξε κανείς να με κακοποιήσει

κι ούτε που με κατέλαβε της υστερίας κρίση,

κάτι άλλο πιο τρομακτικό μόλις που μου συνέβη

να μου σαλέψει το μυαλό νομίζω πως κοντεύει»

-«Μόλις που διάβασα παιδιά το έργο που έχω κάνει

δυό χρόνια πού ‘μαι δήμαρχος κι αυτό θα με τρελάνει

Τόσα πολλά που έφτιαξα τρόμαξα που τα είδα

κι έτσι μου βγήκε αυθόρμητα η τρομερή τσιρίδα»

Έφυγα γρήγορ’ από κει στο σπίτι να γυρίσω

να δώσω τόπο στην οργή μη κάποιον σιχτιρίσω.

Κι όπως εβάδιζα γοργά εις το βαθύ σκοτάδι

μες σε λακούβα έπεσα σημάδεψα αλφάδι

Γέμισα λάσπες, χώματα χτύπησα στο κεφάλι

έργο του Δήμου ήτανε, της ΔΕΥΑΚ το χάλι

και μια κραυγή τρομακτική αυθόρμητα μου βγαίνει

«δες την πραγματικότητα Τσανάκα ευλογημένη».

Νέος Αξιώτης στις προθήκες των βιβλιοπωλείων

Λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του «Με χίλιους τρόμους γενναίος» από τις εκδόσεις «Κίχλη», ο συμπολίτης μας συγγραφέας Διαμαντής Αξιώτης απολαμβάνει τη χαρά να βλέπει εδώ και λίγες μέρες στις προθήκες των βιβλιοπωλείων όλης της χώρας, ένα ακόμη βιβλίο του.

Πρόκειται για την επανέκδοση (αυτή τη φορά από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» της Θεσσαλονίκης) της συλλογής διηγημάτων του (αφηγήματα τα χαρακτηρίζει ο ίδιος) «Το μισό των Κενταύρων» που είχε κυκλοφορήσει σε πρώτη έκδοση το 1990 από τις εκδόσεις «Παρατηρητής» επίσης της Θεσσαλονίκης.

Η καινούρια αυτή έκδοση, της πρώτης ουσιαστικά εμφάνισης του Αξιώτη πριν 26 χρόνια στο στίβο της πεζογραφίας αφού στο μεταξύ είχε προηγηθεί η σκληρή του «προπόνηση» στο χώρο της ποίησης, βρίσκει πλέον τον Διαμαντή όχι μόνον ωριμότερο ως συγγραφέα αλλά και με ένα αρκετά βαρύ σακίδιο συγγραφικής δουλειάς στην πλάτη. Τέσσερα μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων, μία ανθολογία και ένα θεατρικό. Δεν είναι και λίγα. Και δεν υπολογίζουμε φυσικά τις προ του 1990 ανθολογίες τοπικών συγγραφέων και ποιητών.

Διατρέχοντας τις σελίδες της καινούριας έκδοσης, ξαναφέρνουμε στη μνήμη μας τα κείμενα του Αξιώτη και διαπιστώνουμε για άλλη μια φορά ότι στην ουσία «Το μισό των Κενταύρων» αποτέλεσε το συναινετικό διαζύγιο του συγγραφέα από την ποίηση της οποίας όμως τον βαθύ έρωτα δεν είχε ακόμη τότε ξεπεράσει. Αργότερα τα κατάφερε και δόθηκε με σφοδρό πάθος στην πεζογραφία η οποία και τον κέρδισε οριστικά.

Στη νέα έκδοση του «Μισού των Κενταύρων» των εκδόσεων «Επίκεντρο» συμπεριλαμβάνονται και έξι κριτικές της συλλογής διηγημάτων του Αξιώτη οι οποίες  γράφτηκαν και δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής αμέσως μετά την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου το 1990.

Τι είναι όμως «Το μισό των Κενταύρων»;. Διαβάζουμε από το οπισθόφυλλο της καινούριας έκδοσης:

Έντεκα αφηγήματα διπλής όψεως, όπου το ένα μισό αντικατοπτρίζει τη σκοτεινή, άγρια πλευρά της ανθρώπινης φύσης που βουλιάζει στη λάσπη του ένστικτου και επιζητεί να αυτοκαταστραφεί στη δίνη του πάθους, ενώ το άλλο μισό διανύει τις φωτισμένες πεδιάδες της λογικής, επιχειρώντας να απλωθεί ως το βάθος του ουρανού.

Τον Κένταυρο επιλέγει ως σύμβολο αυτού του διπλού κόσμου ο συγγραφέας για να υποδηλώσει το έλλογο που συνδέεται ακατάλυτα στο ίδιο σκαρί με το άλογο. Αφήνει, λοιπόν, στον αναγνώστη να ανακαλύψει σ’αυτά τα αφηγήματα ποια μισή φύση κυριαρχεί, ποιος κόσμος κατορθώνει να εκφραστεί και να επιβιώσει σ’ ένα παιχνίδι όπου τίποτα δεν είναι μονοσήμαντο και τίποτα δεν έχει μόνο μία όψη.

Ο Διαμαντής Αξιώτης εκφράζεται για τον διπλό του κόσμο με λέξεις σμιλεμένες ενός ανθρώπου που περιπλανήθηκε σε στέρνες μιας πλούσιας, αλλά ωστόσο ανέγγιχτης παράδοσης, για να χαθεί στη συνέχεια με ταχύτητα σε φωτισμένες σύγχρονες λεωφόρους, από όπου ακροάστηκε και μας μεταφέρει τον παλμό της εποχής μας.

ΜΙΚΡΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Διαμαντής Αξιώτης γεννήθηκε στην Καβάλα, όπου και ζει. Έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές, συλλογές διηγημάτω

ν, ανθολογίες ποίησης και διηγήματος, τέσσερα μυθιστορήματα. Υπεύθυνος, επί σειρά ετών, ραδιοφωνικών εκπομπών και έκδοσης λογοτεχνικών περιοδικών. Κείμενό του συμπεριλαμβάνεται στη διδακτέα ύλη των κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στα αναγνωστικά της Β’ Γυμνασίου. Είναι μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων.

Ποίηση διεκδικούσα Νόμπελ

Καθώς καθόμουνα προχθές ρεμβάζων αναιτίως

αχόν και κρότον φοβερόν ακούω αιφνιδίως.

Τρόμος κατέλαβεν ευθύς την άδολην ψυχήν μου

επηρεάζοντας δεινώς πάσαν του νου πτυχήν μου

Ψάχνων να βρω ο δυστυχής το αίτιον του τρόμου

ένιωσα σαν να βρέθηκα σε πίστα ιπποδρόμου

όπου τ’ αλόγατα χυμούν και ροβολούν αγρίως

με φοβερόν χλιμιντρισμόν ορμούν αρειμανίως

Και η αίσθησίς μου τελικώς δεν ήτο λανθασμένη

σαν παστουρμάς που βγάλανε άσχετοι το τσιμένι

Κι έτσι στο βάθος φάνηκε άτι λευκόν ωραίον

καλπάζοντας να έρχεται ως πεινασμένος λέων.

Και τότε διαπίστωσα με δέος είν’ αλήθεια

-όπως μικρό με τάιζε η μάνα μου ρεβύθια-

ότι γυναίκα φοβερή ήτο ο αναβάτης

σαν τον Ιβάν τον τρομερό έμοιαζε στρατηλάτης

Τις υποθέσεις άρχισα με το μυαλό να κάνω

ποια αμαζόνα άραγε κάνει τον ινδιάνο

και με τις μπάντες έρχεται μ’ άλογο που σπινιάρει

κι όλοι να φύγουν τρέχουνε τρέμοντες σαν το ψάρι.

Μην είν’ η Κορίνα η Πρασσά πάνω στο άσπρο άτι

που αμαζόνα ντύθηκε μη και την πιάσει μάτι;

και μες τη φούρια έρχεται για να μας αναγγείλει

πανηγυράκια κανα δυό, με υψηλό κονδύλι;

Μήπως στο άσπρο άλογο είναι η Δρακονάκη;

Ή μήπως είναι η Μαριώ και κόρη Φραντζεσκάκη;

Λες να ‘ναι η δήμαρχος αυτή η Δήμητρα Τσανάκα

που καβαλάει τ’ άλογο; Θα ‘χει μεγάλη πλάκα

Δεν είν’ η Κορίνα η Πρασσά μήτε η Δρακονάκη

Μηδέ η δήμαρχος παιδιά μήτε η Φραντζεσκάκη

Διότι ετούτον τον καιρόν που ανθίζ’ η αλαζονεία

μία μονάχα καβαλάει, τη λένε Αναστασία

Δεν καβαλάει άλογο και ούτε καν μουλάρι

μα σε καλάμι έδεσε κάποιο παλιό σαμάρι

και μες τη πιάτσα τριγυρνά με κομπασμό μεγάλο

κι όλο τα ίδια τσαμπουνάει, μοιάζει με παπαγάλο:

«Απ’ την Καρβάλη έρχομαι με λόγο τσεκουράτο

και δεν αφήνω τίποτε ΕΓΩ να πέσει κάτω

ΕΓΩ τα πήρα τα λεφτά από το Ηλιάδη

μόνο ΕΓΩ ενήργησα χωρίς κανά ψεγάδι»

«Όλοι οι προηγούμενοι κι αυτοί που μ’ επικρίνουν

δεν κάναν τίποτα ποτέ και τα’ απ’ αυτά τους ξύνουν

Μόνον ΕΓΩ κατάφερα τα χρήματα να πάρω

με τρόπο που θα ταίριαζε σε έμπειρο κουρσάρο»

«Γι’ αυτό λοιπόν δοξάστε με, γράψτε για με τραγούδια

και στείλτε στο γραφείο μου πολύχρωμα λουλούδια

Είμαι ΕΓΩ μοναδική, μπροστά μου όλοι οι άλλοι

Είναι μυρμήγκια θλιβερά κι ΕΓΩ μόνον ΜΕΓΑΛΗ».

Λέω λοιπόν τελειώνοντας σαν ποιητής του κώλου

πως και ο ίδιος ο Χριστός εκάθησε επί πώλου

για να μας δείξει και να πει σε όλη την οικουμένη

πως μόνο οι απλοί κι οι ταπεινοί είναι ευλογημένοι

Η Βενιζέλου θα πεθάνει πριν καλά - καλά αναγεννηθεί

Η χθεσινή εύκολη συναίνεση της Δημάρχου Δήμητρας Τσανάκα να επανακάμψουν τα αστικά λεωφορεία στην οδό Βενιζέλου μετά το τέλος των εργασιών σε είκοσι περίπου μέρες, είναι στην ουσία ο θάνατος αυτού του δρόμου πριν καλά – καλά αποδοθεί στην τοπική κοινωνία με την νέα του μορφή και την επίσης νέα του λειτουργία ως αναγεννημένος νέος, σύγχρονος και όμορφος κεντρικός μονόδρομος.

Η Δήμητρα Τσανάκα υπέκυψε στις πιέσεις της διοίκησης του αστικού ΚΤΕΛ χωρίς στην ουσία να λάβει υπ’ όψιν της την φιλοσοφία με βάση την οποία κατασκευάσθηκε αυτό το μεγάλο έργο και χωρίς να σκεφτεί το συμφέρον όλης της τοπικής κοινωνίας.

Τα αστικά λεωφορεία θα φέρουν την ασφυξία στην οδό Βενιζέλου και θα δημιουργήσουν πολύ μεγάλο πρόβλημα στην ούτως ή άλλως άθλια κατάσταση που επικρατεί στο κέντρο της Καβάλας με το οξύτατο κυκλοφοριακό και την παράνομη στάθμευση και για την οποία φυσικά όλοι έχουμε το μερίδιο της ευθύνης μας.

Το αστικό ΚΤΕΛ κατάφερε στην χθεσινή συνάντηση με την δήμαρχο να επαναφέρει στην ουσία όλα τα δρομολόγια των λεωφορείων του στην οδό Βενιζέλου. Διότι αυτά για τα οποία η διοίκηση του ΚΤΕΛ ισχυρίζεται ότι παραμένουν στην Ερυθρού Σταυρού είναι δρομολόγια χωρίς καμιά απολύτως σημασία. Το ένα μάλιστα είναι εποχιακό και πραγματοποιείται μόνον το καλοκαίρι και μάλιστα για ένα διάστημα μόλις 11 εβδομάδων. Τα άλλα δύο - Νο 10 (Νεάπολις) και Νο 2 (Δεξαμενή από Ρούσβελτ)- είναι αραιά, δεν πραγματοποιούνται Σάββατο απόγευμα, Κυριακές και αργίες και ορισμένα μάλιστα καλύπτονται πολλές φορές από τις άλλες γραμμές.

Σχετικά επίσης με το επιχείρημα των ανθρώπων του αστικού ΚΤΕΛ ότι η δρομολόγηση των λεωφορείων από την οδό Ερυθρού Σταυρού έφερε μείωση στα εισιτήρια κατά 20% είναι χωρίς τεκμηρίωση αφού το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που κατασκευαζόταν η οδός Βενιζέλου, τα σχολεία δεν λειτουργούσαν καθώς επίσης και το Δημοτικό Ωδείο είχε κλείσει οπότε ούτως ή άλλως η κίνηση των μαθητών ήταν όχι απλώς περιορισμένη αλλά μηδενική.

Τέλος όσο κι αν ισχυρίζονται οι υπεύθυνοι του αστικού ΚΤΕΛ ότι θα φροντίσουν να μη συμπίπτουν τα δρομολόγια των τεσσάρων γραμμών που διέρχονται από την οδό Βενιζέλου, ώστε να μην έχουμε το φαινόμενο δύο και τριών λεωφορείων στη σειρά μέσα στον στενό αυτό μονόδρομο, είναι βέβαιο, και το γνωρίζουν και οι ίδιοι από την εμπειρία τους, ότι αυτό είναι ανέφικτο αφού είναι τόσο μεγάλη η κίνηση στο κέντρο της πόλης ώστε ακόμη και να θέλεις δεν μπορείς να ρυθμίσεις επακριβώς τα δρομολόγια. Άλλωστε ο κάθε ένας που κυκλοφορεί με λεωφορείο το ξέρει αυτό καλά από τις «έξυπνες στάσεις» όπου τις περισσότερες φορές οι ενδείξεις για την άφιξη του λεωφορείου στη στάση πέφτουν έξω.

Οι τέσσερις γραμμές που συμφωνήθηκε να διέρχονται από την οδό Βενιζέλου είναι οι πυκνότερες από όλες τις γραμμές του αστικού ΚΤΕΛ και μάλιστα τα δρομολόγια σε ώρες αιχμής πραγματοποιούνται ανά δέκα (10) λεπτά. Πρόκειται για τις γραμμές Νο1 (Βύρωνος), Νο 4 (Κηπούπολη), Νο 5 (Άγ. Λουκάς) και Νο 11 (Νοσοκομείο – Περιγιάλι).

Η πεποίθησή μας είναι ότι η οδός Βενιζέλου όπως διαμορφώθηκε τώρα δεν χωράει παραπάνω από μία γραμμή αστικού λεωφορείου.

Νομίζουμε ότι η Δήμητρα Τσανάκα θα πρέπει να το ξανασκεφτεί, να καλέσει και να συζητήσει με ειδικούς επιστήμονες το θέμα αυτό και να πάρει μια απόφαση όχι εξυπηρετώντας το συμφέρον μιας ιδιωτικής επιχείρησης αλλά το γενικότερο καλό της πόλης.

Συγκρίσεις δηλώσεων για την διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία

Με φράσεις και χαρακτηρισμούς όπως «αντορθόδοξοι πειραματισμοί», «δήθεν εκσυγχρονισμού», «ανιστόρητων μεταρρυθμιστών» και αρκετές άλλες, ο μητροπολίτης Προκόπιος παρεμβαίνει στην πολιτική επικαιρότητα με μακροσκελή δήλωσή του σχετικά με το θέμα της διδασκαλίας των θρησκευτικών στα σχολεία.
Για το ίδιο θέμα ένας άλλος άνθρωπος από τον χώρο της ορθοδόξου πίστεως, ο φιλόλογος και συγγραφέας Σταύρος Ζουμπουλάκης, καταθέτει τις δικές του απόψεις για το ίδιο θέμα αλλά με την μετριοπάθεια, τη νηφαλιότητα και τον ρεαλισμό που οφείλουν όλοι οι νουνεχείς άνθρωποι να αντιμετωπίζουν αυτά τα τόσο ευαίσθητα θέματα


Μητροπολίτης Προκόπιος
Μια πολιτική, αντικυβερνητική παρέμβαση
Ο Μητροπολίτης Προκόπιος, κατά κόσμον Μιχαήλ Τσακουμάκας, γεννήθηκε στο Βουνό Χίου το 1939. Αποφοίτησε από την Εκκλησιαστική Σχολή Κορίνθου το 1958 και από τη Θεολογική Σχολή Αθηνών το 1963. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1960 και Πρεσβύτερος το 1965. Υπηρέτησε ως ιεροκήρυκας στον Μητρόπολη Κορινθίας. Το 1974 εξελέγη μητροπολίτης Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου και ενθρονίστηκε στις 15 Ιουνίου του ίδιου χρόνου.

«…Οι αντορθόδοξοι πειραματισμοί δεν είναι δυνατόν να αφήσουν αδιάφορον την Εκκλησίαν, η οποία Συνοδικώς και πάλιν θα αντιμετωπίσει την επικίνδυνη κατάσταση με απόλυτον κριτήριον την διαφύλαξιν του θησαυρού της Ορθοδόξου Πίστεως και ζωής. Εντός των πλαισίων της ελευθερίας της θρησκευτικής συνειδήσεως και της ευαισθησίας του ποιμαντικού χρέους θα στηριχθεί η προ-σπάθειά της, να μη θυσιασθεί στο βωμό του δήθεν εκσυγχρονισμού η δοκιμασμένη μέσα στο χρόνο εκπαιδευτική εμπειρία και διδακτική πράξις, η διαποτισμένη από την αλήθεια της θρησκευτικής παραδόσεώς μας. Το μάθημα των θρησκευτικών να διασφαλίζει την αληθή γνώσιν δια τον αληθινόν Θεόν και όχι αποκλειστικά τη «γνω-ση των θρησκειών» των ανιστόρητων μεταρρυθμιστών».     


Σταύρος Ζουμπουλάκης
Μια νηφάλια αλλά και ρεαλιστική προσέγγιση
Γεννήθηκε το 1953 στη Συκιά Λακωνίας. Σπούδασε νομική και φιλολογία στην Αθήνα και φιλοσοφία στο Παρίσι. Δίδαξε πολλά χρόνια στη μέση εκπαίδευση. Από το 1998 ως το 2012 διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού «Νέα Εστία». Είναι πρόεδρος, από το 2008, του Δ.Σ. του βιβλικού ιδρύματος «Άρτος Ζωής». Το 2013 ανέλαβε τη θέση του προέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Το 2015 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

«Προσωπικά είμαι υπέρ ενός υποχρεωτικού μαθήματος Θρησκευτικών, χωρίς κανέναν απολύτως ομολογιακό ή κατηχητικό χαρακτήρα. Πυρήνας αυτού του μαθήματος θα είναι η Βίβλος, Παλαιά και Καινή Διαθήκη.
Θα διδάξουμε δηλαδή τους μαθητές τα μεγάλα κείμενα της Βίβλου, όπως ακριβώς τους διδάσκουμε τα μεγάλα κείμενα της Αρχα

ίας Ελλάδος.
Θα τους καλέσουμε να τα γνωρίσουν, να ανακαλύψουν τη σημασία και την ομορφιά τους. Θα τα διδάξουμε με ζέση, όπως διδάσκουμε και όλα τ’ άλλα, μα χωρίς να καλούμε κανέναν να τα δεχτεί με τον τρόπο του πιστού. Δεν είναι δουλειά του σχολείου αυτό.
Τα Θρησκευτικά δηλαδή, θα είναι ένα ερμηνευτικό μάθημα, όπως είναι και τα αρχαία, όχι ένα κατηχητικό μάθημα. Με πυρήνα τα ιδρυτικά κείμενα της Βίβλου, θα διδάξουμε την ιστορία του χριστιανισμού, την τέχνη του, τη σκέψη, τον πολιτισμό του. Ασφαλώς και τις άλλες θρησκείες, κυρίως όσες συνδέονται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, με την Ιστορία μας. Δηλαδή, τον ιουδαϊσμό και το ισλάμ».

«Τζάμια στις Καμάρες και γέφυρα με τη Θάσο»

Εδώ και πέντε χρόνια η τοπική κοινωνία και οι φορείς της συζητούν για την αξιοποίηση του παλιού Νοσοκομείου. Μεταξύ αντεγκλήσεων για το ιδιοκτησιακό ανάμεσα σε Δήμο και Δημόσιο, προκρίθηκε η λύση του ξενοδοχείου.

Η λύση αυτή –αν ποτέ ευδοκιμήσει- απαιτεί υψηλό κόστος (και υψηλό ρίσκο φυσικά)  το οποίο προφανώς θα πρέπει να το επωμισθεί κάποιος ιδιώτης επενδυτής.

Τι να σας πω. Περιμένουν δεκάδες τέτοιοι στην ουρά.

Και ενώ λοιπόν μέσα σ’ αυτό το άνυδρο περιβάλλον της παρατεταμένης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης όπου δεν υπάρχει σάλιο όχι για μια τέτοιου μεγέθους επένδυση αλλά ούτε για την ασφαλτόστρωση δέκα μέτρων δρόμου, έρχεται φωστήρας τοπικός πολιτικάντης να εκπλήξει τους πάντες με τα μεγαλεπίβολα σχέδιά του και να αφήσει σέκους όλους μας.

Να μεταφερθεί λέει το μισό διοικητήριο στο παλιό νοσοκομείο και το άλλο μισό στο κτήριο του ΤΕΑΥΚΕ στα Καλαφατιά και να γίνει ξενοδοχείο το κτήριο του διοικητηρίου και να ‘χει για πισίνα του το ανοιχτό κολυμβητήριο!!!

Ιδιοφυές σχέδιο. Πώς δεν το σκεφτήκαμε ρε όλοι εμείς οι μαλάκες τόσο καιρό;

Δηλαδή συζητάμε τόσα χρόνια για να βρούμε κάποιο κορόιδο να ρίξει τα εκατομμύριά του για το παλιό νοσοκομείο και να το κάνει ξενοδοχείο και ο τοπικός φωστήρας μάς προτείνει όχι μόνον να βρεθούν λεφτά για το παλιό νοσοκομείο αλλά να βρούμε λεφτά, πρώτον για να μετατρέψουμε το παλιό νοσοκομείο σε διοικητήριο, δεύτερον κι άλλα λεφτά για το κτήριο του ΤΕΑΥΚΕ (που θα γίνει υπόλοιπο διοικητηρίου) και τρίτον κι άλλα λεφτά (επενδυτή δηλαδή) για το νυν διοικητήριο που θα γίνει ξενοδοχείο (το οποίο προφανώς πρέπει να γκρεμιστεί εξ ολοκλήρου διότι ξενοδοχείο χωρίς μπαλκόνια σε τέτοια θέση δεν νοείται). Διαβολικό μυαλό ο τύπος.

Με την ευκαιρία, μεγάλε, δεν βάζεις μέσα στα πλάνα σου και τζάμια στις Καμάρες γιατί κάνει ρεύμα το χειμώνα και παγώνουμε. Α και μια γέφυρα για Θάσο γιατί βγάλαμε σπυριά τόσα χρόνια πήγαινε – έλα με τα φέρι μποτ.

Λες ρε συ αν τα …«ξύνω» κι εγώ όλη μέρα, να κατεβάζω τέτοιες φοβερές ιδέες;

Η κατά Γκόνη «Σεφεριάδα» στο απόγειό της

Το αποκορύφωμα και η πεμπτουσία του φετινού αφιερώματος του Φεστιβάλ Φιλίππων στον Γιώργο Σεφέρη αποτέλεσε χωρίς αμφιβολία η παράσταση που ετοίμασε και παρουσίασε ο Θοδωρής Γκόνης μαζί με τους εκλεκτούς συνεργάτες του στο οικόπεδο Κρέη, τη Δευτέρα και την Τρίτη το βράδυ, μπροστά σε ένα πολυπληθές κοινό που χειροκρότησε θερμά το τελικό αποτέλεσμα και με τα θετικά του σχόλια στο τέλος, επιβράβευσε όλους τους συντελεστές και τον καλλιτεχνικό διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ ιδιαίτερα, όχι μόνον για την συγκεκριμένη παραγωγή αλλά γενικότερα για την προσφορά αυτού του ακούραστου και ανεξάντλητου δημιουργού, πρώτα απ’ όλα στην Καβάλα αλλά και στον πολιτισμό και την τέχνη γενικότερα.

Η παράσταση ετοιμάστηκε σε χρόνο ρεκόρ, με πρόβες μόλις 25 ημερών και βασίστηκε πάνω σε κείμενα του Γιώργου Σεφέρη από τα ημερολόγιά του. Τα κείμενα αυτά επέλεξαν και επιμελήθηκαν με πολύ κόπο και φροντίδα ο Θοδωρής Γκόνης και η μόνιμη συνεργάτις του Ελένη Στρούλια (που έφτιαξε και τα σκηνικά) και ερμήνευσαν εξαιρετικά οι Καβαλιώτες ηθοποιοί Παύλος Σταυρόπουλος, Ναταλία Βασιλέκα, Εύα Οικονόμου – Βαμβακά, Δημήτρης Σωτηρίου και Δημήτρης Κοντός.

Η παράσταση ξεκινούσε με δύο επιστολές. Αυτή που το πανεπιστήμιο του Πρίνστον προτείνει στον Σεφέρη να αναλάβει την έδρα της ποίησης για ένα χρόνο με αμοιβή 28.000 δολάρια και η αρνητική απάντηση του Έλληνα ποιητή στην οποία εξηγεί και τους λόγους που αρνείται την τιμητική αυτή θέση.

Στη συνέχεια μέσα από τα ημερολόγια του Σεφέρη διαπερνά όλη η σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και αναδεικνύεται όχι μόνον η χαρισματική προσωπικότητα αυτού του μεγάλου Έλληνα διανοητή αλλά και ο προφητικός του λόγος στα τραγικά γεγονότα και τις δυσάρεστες εξελίξεις που σημάδεψαν τον Ελληνισμό και άνοιξαν πληγές οι οποίες δεν έχουν ακόμη κλείσει.

Ο Γκόνης πήρε ένα ημερολόγιο και το έκανε θέατρο. Ξεζούμισε το κείμενο και με την ευρηματική του σκηνοθεσία κατάφερε να το περάσει στο κοινό σαν ένα κανονικό θεατρικό κείμενο, με δράση, συγκίνηση, πικρό χιούμορ, απρόοπτη –καμιά φορά- εξέλιξη και βαθειά συναισθήματα.

Και οι ηθοποιοί ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις της αγχωτικής προετοιμασίας λόγω της στενότητας του χρόνου, κατάφεραν όχι απλώς να διεκπεραιώσουν τους ρόλους τους αλλά με το αδιαμφισβήτητο ταλέντο τους να δώσουν ενδιαφέρον, πνοή και ζωντάνια σε ένα κείμενο που απέχει παρασάγγας από το να είναι θεατρικό.

Απόλυτα πειθαρχημένοι, άψογοι στην εκφορά του λόγου, με συναίσθημα και με βουνό την εσωτερική ενέργεια, ερμήνευσαν άψογα τους ρόλους τους υποχρεώνοντας στο τέλος το κοινό σε ένα θερμό και παρατεταμένο χειροκρότημα.

Ο Τάσος Παλαιορούτας, έμπιστος –και το αξίζει- συνεργάτης του Γκόνη, έστησε με αριστουργηματικό τρόπο τους φωτισμούς, οι οποίοι αποτέλεσαν καταλυτικό στοιχείο στην επιτυχία της παράστασης.

Στη συγκεκριμένη παράσταση μάλιστα και με τον τρόπο που στήθηκε στο νέο χώρο, καθοριστικό ρόλο έπαιξαν και οι τεχνικοί του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας που δούλεψαν με αυταπάρνηση για να παραχθεί το τελικό –άριστο- αποτέλεσμα.

Είναι καλά πράγματα αυτά που συμβαίνουν και τα εύσημα μπορούν να αποδοθούν όχι μόνο στον Γκόνη και τους συνεργάτες του αλλά και στον Δήμο Καβάλας και τις διοικήσεις του (προηγούμενη και παρούσα), η μία γιατί τον επέλεξε για τη θέση αυτή και η δεύτερη γιατί ανανέωσε –κι αυτό απαιτεί πολιτική γενναιότητα- την σύμβασή του. Μακάρι να μας χαρίζει και στο μέλλον πολλές τέτοιες, πλούσιες συναισθηματικά, στιγμές.

Η παραγωγή αυτή του Φεστιβάλ Φιλίππων δεν πρέπει να εξαντλήσει την παρουσία της με τις δύο προγραμματισμένες παραστάσεις στην Καβάλα. Το θέμα της, ο Γιώργος Σεφέρης, αλλά και η ποιότητά της θα πρέπει να αναδειχθούν και πέρα από τα σύνορα της μικρής μας πόλης. Πρέπει να ταξιδέψει και αλλού και κυρίως να γίνει η προσπάθεια να παρουσιαστεί στην Αθήνα για να δουν οι …«επαΐοντες» των γραμμάτων και των τεχνών της πρωτευούσης ότι η επαρχία μπορεί και δημιουργεί πράγματα όχι απλώς ισάξια με όσα παρουσιάζονται εκεί αλλά πολλές φορές τους ξεπερνάει και σε ιδέες αλλά και στην υλοποίησή τους.

Και ένα τελευταίο. Με τις δύο αυτές παραστάσεις ο Θοδωρής Γκόνης δεν μας γνώρισε μόνον τον Γιώργο Σεφέρη. Μας σύστησε και έναν καινούριο πανέμορφο χώρο μέσα στην Καβάλα που και η ίδια η δήμαρχος παραδέχτηκε ότι αν και καβαλιώτισσα δεν τον γνώριζε. Ένα χώρο ιδανικό για τέτοιου είδους εκδηλώσεις κυριολεκτικά στο κέντρο της πόλης. Μακάρι να τον αξιοποιήσουμε όπως πρέπει και όπως του αξίζει και να μην έχει κι αυτός την τύχη του Απεντομωτηρίου…

Μια καινούρια οπτική στον Αριστοφάνη, αλλά…

Πενήντα και πλέον χρόνια παρακολουθούμε θέατρο στους Φιλίππους. Να μην έχουμε δει καμιά δεκαπενταριά «Λυσιστράτες»; Σίγουρα. Ε λοιπόν αυτή που παρακολουθήσαμε το Σάββατο από το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού δεν έμοιαζε με καμιά άλλη. Κι όχι απλώς δεν έμοιαζε αλλά μπορούμε άφοβα και χωρίς δισταγμό να πούμε ότι από τη μια μεριά είναι όλες οι προηγούμενες –με τις όποιες διαφορές τους και προσεγγίσεις τους η κάθε  μία- κι από την άλλη μόνη και μοναδική η προχθεσινή «Λυσιστράτη».

Αυτή η …«διαφορετικότητά» της βέβαια από μόνη της δεν συνιστά λόγο και αιτία υπεροχής ή ποιότητας. Γι’ αυτά θα αναφερθούμε παρακάτω. Απλώς το πρώτο πράγμα που μπορεί να αντιληφθεί ένας μέσος θεατής είναι αυτό. Ότι η «Λυσιστράτη» του Μαρμαρινού είναι μια άλλη, μια νέα, μια διαφορετική πρόταση από όσες έχουμε παρακολουθήσει μέχρι τώρα.

Φοβάμαι όμως ότι τα θετικά της συγκεκριμένης παράστασης αρχίζουν και τελειώνουν με αυτό και μόνο το στοιχείο. Ή τέλος πάντων για να μην είμαστε υπερβολικοί και αυστηροί να πούμε ότι αυτό το στοιχείο και μερικά –ελάχιστα- ακόμη μπορούν να μπουν στη λίστα με τα θετικά σημεία της κατά Μαρμαρινόν αναγνώσεως του Αριστοφανικού έργου.

Η εξ αρχής …παλλόμενη είσοδος των -ουσιαστικά γυμνών- γυναικών στην ορχήστρα, δεν άφησε καμιά αμφιβολία σε κανέναν από τους θεατές για το ποιες θα ήταν οι προθέσεις του σκηνοθέτη. Να αναδείξει, να προβάλλει και να εξυψώσει την γυναίκα ως ανθρώπινη ύπαρξη αλλά κυρίως ως αντικείμενο του πόθου, του έρωτα και της λαγνείας. Η αλήθεια είναι ότι χορτάσαμε, μέχρι σκασμού μάλιστα, από στήθη, οπίσθια και αιδοία. Τόσο που στο τέλος δεν προκαλούσαν καμία απολύτως αίσθηση ή ερεθισμό ακόμη και τα πολλά καλλίγραμμα ολόγυμνα γυναικεία κορμιά που πήγαιναν πέρα δώθε στην ορχήστρα. Σκεφτόμασταν μάλιστα στο τέλος μήπως αυτή ήταν και η επιδίωξη του σκηνοθέτη. Ποιος ξέρει;

Ο Μαρμαρινός επιχείρησε νομίζουμε να αναδείξει όχι μόνον την αγριότητα του πολέμου (του Πελοποννησιακού εν προκειμένω) αλλά κυρίως την ματαιότητά του μπροστά στις μακρές περιόδους ειρήνης κατά την διάρκεια των οποίων μάλιστα μπορείς να απολαμβάνεις τον έρωτα και το σεξ χωρίς άγχη. Στην ουσία δηλαδή ο Μαρμαρινός επαναφέρει μέσω της «Λυσιστράτης» του το παλιό αλλά πάντα επίκαιρο «Γκουσγκουνικό» σύνθημα «αφήστε τα μίση και πιάστε το γαμήσι».

Το αν τα κατάφερε βέβαια να περάσει στο κοινό αυτήν την Αριστοφανική εκδοχή για τον πόλεμο και την ειρήνη, αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Εμείς νομίζουμε όχι.

Κι αυτό γιατί η σκηνοθεσία του και η γενικότερη αντίληψή του για το συγκεκριμένο ανέβασμα δεν βρήκε την ανάλογη ερμηνευτική υποστήριξη.

Στο επίπεδο των ερμηνειών λοιπόν είχαμε λίγα και φτωχά αποτελέσματα. Η Λένα Κιτσοπούλου προσωπικά μας απογοήτευσε. Τσίριζε, μερικές φορές βιαζόταν, επαναλάμβανε πολλές φορές την ίδια φράση ή την ίδια λέξη, υποθέτουμε βάσει σκηνοθετικής εντολής, αλλά αυτό καθιστούσε γελοίο το κείμενο θυμίζοντας κακόγουστη επιθεώρηση και κούραζε τους θεατές και γενικά η παρουσία της ήταν πολύ χαμηλότερη των προσδοκιών μας αλλά και του αναμφισβήτητου ταλέντου της.

Οι υπόλοιπες γυναικείες παρουσίες «άγγιξαν» τους θεατές μόνον λόγω των καλλίγραμμων ή λιγότερο καλλίγραμμων γυμνών σωμάτων τους.

Στους ανδρικούς ρόλους ξεχωρίσαμε μόνον εκείνον του Θέμη Πάνου. Μεστός, καθαρός λόγος όπως πάντα, άρτια κίνηση. Για τον Γιάννη Βογιατζή τι να πούμε; Στα ενενήντα του προσπαθεί να γκρεμίσει ό,τι τέλος πάντων είχε κτίσει τις προηγούμενες έξι – επτά δεκαετίες. Κρίμα.

Για τον Αιμίλιο Χειλάκη πιστεύουμε ότι η παρουσία του σ’ αυτήν την παράσταση ήταν μια άσχημη παρένθεση που οφείλει να την κλείσει και να την ξεχάσει γρήγορα γιατί είναι ένας πολύ καλός ηθοποιός.

Η μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού μας άρεσε και ήταν πολύ καλή ιδέα να παιχθεί ζωντανά με πιάνο μέσα στην ορχήστρα.

Στα θετικά της παράστασης και η αναφορά – μνημόσυνο στον Μηνά Χατζησάββα αλλά φοβόμαστε ότι λίγοι θα την κατάλαβαν.

Το κοινό αυτή τη φορά ήταν ανάμεικτο. Υπό την έννοια ότι είδαμε και –ας πούμε- υποψιασμένους, είδαμε όμως και αρκετούς από το λεγόμενο τηλεοπτικό κοινό. Ωστόσο γενικά δεν είχαμε «παρατράγουδα» εκτός από τις αρκετές αποχωρήσεις πριν το τέλος της παράστασης είτε γιατί η διάρκειά της ήταν σχετικά μεγάλη (δύο ώρες και δεκαπέντε λεπτά), είτε γιατί ενοχλήθηκαν (;) από την πλούσια αναφορά σε γεννητικά όργανα και σεξουαλικές πράξεις.

Μεγάλος ποιητής αλλά και εξαιρετικός φωτογράφος

Πέραν της αναμφισβήτητης μεγάλης του αξίας -αναγνωρισμένης μάλιστα και με ένα βραβείο Νόμπελ- ως ποιητής, ο Γιώργος Σεφέρης αποδεικνύει σήμερα στους Καβαλιώτες ότι υπήρξε και ένας εξαιρετικός φωτογράφος με εκατοντάδες φωτογραφίες που τράβηξε σε ένα διάστημα 50 περίπου χρόνων και οι οποίες γίνεται φανερό ότι έχουν όχι μόνον ιστορική αλλά και πολύ μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Τόσο μεγάλη που αν δεν ήταν ποιητής θα μπορούσε να είναι ένας πολύ σημαντικός φωτογράφος.

Μια έκθεση με ένα μεγάλο δείγμα των φωτογραφιών αυτών άρχισε να λειτουργεί από το βράδυ της Τρίτης στο ισόγειο της Δημοτικής Καπναποθήκης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φιλίππων και του αφιερώματος στο Γιώργο Σεφέρη.

Πρόκειται για την μεγάλη συλλογή που η Μαρώ Σεφέρη δώρισε το 1984 στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης και το οποίο κατέχει το σύνολο πλέον της φωτογραφικής δουλειάς του μεγάλου Έλληνα ποιητή.

Το Μ.Ι.Ε.Τ. μάλιστα τύπωσε και πρόσφερε δωρεάν στο Δήμο Καβάλας και στο ΔΗΠΕΘΕ τον κατάλογο των φωτογραφιών που εκτίθενται στη Δημοτική Καπναποθήκη ώστε να διανέμεται στους επισκέπτες της έκθεσης προς ενημέρωση και κατατοπισμό.

Συγχρόνως, στον ίδιο χώρο λειτουργεί και δεύτερη πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση με έργα σύγχρονων Ελλήνων ζωγράφων, τα οποία έργα εμπνεύσθηκαν οι δημιουργοί τους από την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Στο χώρο της έκθεσης αυτής υπάρχουν και τέσσερις εμβληματικοί πίνακες του Γιάννη Μόραλη που αποτελούν «τα Ζωγραφικά Σχόλια του Γιάννη Μόραλη» για την εικονογράφηση της έκδοσης Ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη από τις εκδόσεις «Ίκαρος» του 1965.

Ο ίδιος ο Σεφέρης είχε πει για τα συγκεκριμένα έργα: «Σπάνια μου πέτυχαν τα ζευγαρώματα των τεχνών. Ήταν πάντα για μένα κάτι σαν δυο άλογα ζεμένα στο ίδιο αμάξι που ξαφνικά τραβούν προς αντίθετες κατευθύνσεις. Έτσι άκουσα με πολύ δισταγμό την ιδέα του Ίκαρου να ζητήσει από το Γιάννη Μόραλη να εικονογραφήσει τα ποιήματά μου.

Ωστόσο όταν, ύστερα από αρκετούς μήνες, ο Μόραλης μου έδειξε τις ζωγραφιές του, κατάλαβα πως μπορεί κάποτε να μην υπάρχει διόλου αμάξι, παρά μόνο δυο ελεύθερα άλογα καλπάζοντας ανεξάρτητα σ' ένα πράσινο λιβάδι.(…) Έτυχε να με ρωτήσουν αν αυτές οι εικόνες είναι η σωστή ζωγραφική ερμηνεία των ποιημάτων μου. Ο επαρκής παρατηρητής εύκολα βλέπει πως δεν υπάρχει περιεχόμενο σ' ένα τέτοιο ερώτημα. Η ερμηνεία κάθε έργου είναι ερμηνεία του εαυτού μας, όχι εκείνου που το δημιούργησε, αλλά εκείνου που το διαβάζει, το βλέπει ή το ακούει…»

Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή έως και την Κυριακή 28 Αυγούστου 2016 και θα λειτουργεί καθημερινά (Δευτέρα έως Παρασκευή) από τις 10:00 το πρωί μέχρι τις 14:00 και για τις ημέρες Τετάρτη έως και Παρασκευή η έκθεση θα λειτουργεί επιπλέον για τις απογευματινές ώρες από τις 19.00 έως τις 21.30.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Και με την πολύ σημαντική αυτή έκθεση αλλά και γενικότερα με το πλήθος, την ποιότητα και το περιεχόμενο των εκδηλώσεων που έχουν προγραμματιστεί για το αφιέρωμα στον Γιώργο Σεφέρη, αποδεικνύεται πανηγυρικά ότι το Φεστιβάλ Φιλίππων πρωτοπορεί και ανοίγει δρόμους που δεν έχουν φανταστεί και υλοποιήσει ούτε καν στην Αθήνα.

Ήδη μεγάλα και πανελλήνιας εμβέλειας ΜΜΕ αναφέρονται με κολακευτικά σχόλια για το τεκταινόμενα στην Καβάλα ενώ μια σειρά από πολύ γνωστούς και καταξιωμένους στο χώρο τους καλλιτέχνες (σκηνοθέτες, ηθοποιοί, συγγραφείς, μουσικοί δημιουργοί, μουσικοί παραγωγοί και ερευνητές) πρόκειται το προσεχές διάστημα να παρουσιάσουν δουλειά τους στην Καβάλα που έγινε με βάση και πάνω  στο έργο του Γιώργου Σεφέρη στο πλαίσιο του αφιερώματος του Φεστιβάλ Φιλίππων.

Η Καβάλα λοιπόν για άλλη μια φορά πρωτοπορεί με αφετηρία το Φεστιβάλ και εμπνευστή φυσικά τον καλλιτεχνικό του διευθυντή Θοδωρή Γκόνη.

Οι αγνώμονες και ανιστόρητοι επικεφαλής του ΚΘΒΕ

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος έδωσε στη δημοσιότητα ανακοίνωση με την οποία ενημερώνει το κοινό ότι:

«…αναλαμβάνει μια σημαντική πρωτοβουλία για τα ελληνικά δεδομένα στο χώρο του θεάτρου, με την έκδοση ενός ψηφιακού λευκώματος για έξυπνες συσκευές και υπολογιστές που θα διατίθεται δωρεάν και θα περιέχει πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό και πληροφορίες για τις παραστάσεις του ΚΘΒΕ που παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο και περιόδευσαν στα αρχαία θέατρα και τα θερινά φεστιβάλ της Ελλάδας, με έμφαση πάντως στις παραστάσεις του που παρουσιάστηκαν στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου…».

Οι διοικητικοί και καλλιτεχνικοί υπεύθυνοι του ΚΘΒΕ, όχι μόνον οι τωρινοί αλλά οι περισσότεροι των τελευταίων χρόνων, έχουν τελείως ξεχάσει και διαγράψει από το μυαλό τους τόσο τους σκοπούς της ιδρυτικής διακήρυξης του θεάτρου της Βόρειας Ελλάδας όσο -και το κυριότερο- την γέννηση, την ιστορία και το ρόλο τον οποίο κλήθηκε να παίξει με την ίδρυσή του το 1961.

Το ΚΘΒΕ οφείλει κυριολεκτικά την ύπαρξή του στην Καβάλα. Αυτό δεν είναι υπερβολή ούτε επαρχιώτικος κομπασμός και κομπορρημοσύνη. Είναι η αναμφισβήτητη αλήθεια την οποία αποδεικνύουν τα πραγματικά περιστατικά και οι καταγραμμένες μαρτυρίες των πρωταγωνιστών της εποχής.

Το ΚΘΒΕ ιδρύθηκε στα τέλη του 1960 επί κυβερνήσεως ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή και με υπουργό Βορείου Ελλάδος τότε τον Θάσιο πολιτικό και βουλευτή Νομού Καβάλας, Αύγουστο Θεολογίτη.

Ο Θεολογίτης, συνεπαρμένος από την μεγάλη επιτυχία που γνώριζαν οι παραστάσεις αρχαίου δράματος που ήδη από το 1957 άρχισαν να παρουσιάζονται στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων και από το 1958 και στο αντίστοιχο της Θάσου, έριξε την ιδέα και πίεσε τον Καραμανλή για την ανάγκη ιδρύσεως και λειτουργίας μεγάλου κρατικού θεατρικού οργανισμού, αντίστοιχου με εκείνον του Εθνικού Θεάτρου, στην Βόρεια Ελλάδα με έδρα τη Θεσσαλονίκη που θα κάλυπτε τις ανάγκες των Βορειελλαδιτών για καλό, ποιοτικό θέατρο και ανάλογη θεατρική παιδεία.

Ο Καραμανλής επείσθη και έδωσε εντολή για την υλοποίηση αυτής της ιδέας και στην ιδρυτική διακήρυξη του νέου κρατικού θεατρικού οργανισμού που συστήθηκε στις αρχές του 1961 με διευθυντή τον σκηνοθέτη Σωκράτη Καραντινό, αναφέρονταν χαρακτηριστικά ότι θα δίνονται παραστάσεις έξι μήνες στη Θεσσολονίκη και άλλοι έξι στην επαρχία της Βόρειας Ελλάδας.

Η παρθενική παράσταση του καινούριου θεάτρου δόθηκε φυσικά στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων το Σάββατο 19 Αυγούστου 1961 με τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή και επαναλήφθηκε την επομένη μέρα, Κυριακή 20 Αυγούστου με το αρχαίο θέατρο να ξεχειλίζει από κόσμο που έσπευσε κυριολεκτικά από όλη τη Βόρεια Ελλάδα.

Με την ευκαιρία εκείνων των ιστορικών παραστάσεων ο Αύγουστος Θεολογίτης σε επιστολή του που έστειλε στον τοπικό τύπο σημείωνε χαρακτηριστικά: 

«…Το Κρατικόν Θέατρον Βορείου Ελλάδος εκυοφορήθη εις τα σπλάχνα του Συνδέσμου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας με κορυφαίον αγωνιστήν τον Έφορον Αρχαιοτήτων Καβάλας κ. Λαζαρίδη και τους συνεργάτες του…».

Ο Λαζαρίδης που ήταν πρόεδρος του Συνδέσμου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας μαζί με τον γαμπρό του γυμνασιάρχη Χαράλαμπο Λαλένη ήταν εκείνοι που ανέστησαν μετά από 2300 χρόνια το θέατρο των Φιλίππων και αναβίωσαν στον ιερό χώρο του, το 1957, τις παραστάσεις αρχαίου δράματος.

Το ΚΘΒΕ από την αρχή της λειτουργίας του προσάρμοσε την καλοκαιρινή του δουλειά με βάση την Καβάλα και τους Φιλίππους και ανέλαβε και την διοργάνωση του ομώνυμου Φεστιβάλ. Όπως ακριβώς έκανε το Εθνικό Θέατρο στην νότια Ελλάδα με το φεστιβάλ Επιδαύρου.

Τον συγκεκριμένο ρόλο του το ΚΘΒΕ τον έπαιξε σωστά για 15 και πλέον χρόνια αναδεικνύοντας τους Φιλίππους ως –ας πούμε- την Επίδαυρο του Βορρά. Αυτός άλλωστε ήταν και ο ρόλος του που προσδιοριζόταν με σαφήνεια στην ιδρυτική του διακήρυξη αλλά και στην ουσία αυτόν το ρόλο όφειλε να παίξει.

Σιγά – σιγά όμως και με την πάροδο του χρόνου, το πράγμα άρχισε να εκφυλίζεται.

Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές που διορίζονταν και προέρχονταν κυρίως από την Αθήνα, όχι μόνον δεν είχαν καμιά συναισθηματική αναστολή με όλη αυτήν την ιστορία του ΚΘΒΕ αλλά είχε και ο καθένας τους την ματαιοδοξία και την πρεμούρα να δείξει την –όποιας καλλιτεχνικής αξίας- δουλειά του στην Επίδαυρο.

Έτσι έγραφαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους και την ιδρυτική διακήρυξη του οργανισμού αλλά και τον πραγματικό ρόλο που οφείλει να παίξει ένα κρατικό θέατρο της Βόρειας Ελλάδας.

Αντί λοιπόν να στηρίξει και να προβάλει το γεγονός ότι στη βόρεια Ελλάδα έχουμε τους Φιλίππους (που ειρήσθω εν παρόδω είναι πλέον και στη λίστα της UNESCO) και εδώ θα δώσουμε τον αγώνα μας για να συναγωνισθούμε την Επίδαυρο και να κάνουμε το δικό μας μεγάλο Φεστιβάλ, τρέχουν οι εκάστοτε διευθυντάδες του ΚΘΒΕ όπως τα χαζοκόριτσα πίσω από τους μεγάλους σταρ, μήπως και εξασφαλίσουν κανένα Επιδαύριο «αυτόγραφο» και χεστούν στα βρακιά τους από το σουξέ.

Ενέταξαν μάλιστα τους Φιλίππους στη μακρά λίστα των γηπέδων και νταμαριών που δίνουν τις παραστάσεις τους κι έτσι προσπάθησαν να απαξιώσουν τόσο το αρχαίο θέατρο όσο και τον εξηκονταετή πλέον θεσμό του Φεστιβάλ.

Όμως το αιώνιο, ιερό μνημείο τους εκδικείται. Στέκει αγέρωχο και μεγαλειώδες στο διάβα των αιώνων, σε πείσμα της ματαιοδοξίας και του εγωισμού μικρών αχάριστων και ανιστόρητων ανθρώπων, καταλαμβάνοντας τη θέση που του αξίζει όχι μόνον στον ακριβό κατάλογο της UNESCO με τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και στην συνείδηση του μεγάλου ελληνικού και διεθνούς κοινού.

Άλλαι μεν βουλαί της ιστορίας και της παράδοσης και άλλαι δε των υπευθύνων του ΚΘΒΕ

Για όσους δίνουν σημασία στη σημειολογία αλλά και στις απίθανες συμπτώσεις που συμβαίνουν κατά καιρούς στη ζωή μας, οι παραστάσεις του ΚΘΒΕ την Παρασκευή και το Σάββατο με την τραγωδία του Αισχύλου «Επτά επί Θήβας» στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων, ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να συνδέσουν αυτό το γεγονός με τα πρώτα χρόνια του 60χρονου πλέον ομώνυμου Φεστιβάλ.

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος γεννήθηκε ουσιαστικά μέσα από την αδήριτη ανάγκη να υπάρχει ένας μεγάλος δημόσιος καλλιτεχνικός φορέας και στη Βόρεια Ελλάδα –όπως το Εθνικό Θέατρο στη νότια χώρα- για να αναδείξει με τις παραστάσεις του ένα αρχαίο θέατρο -όπως εκείνο της Επιδαύρου- που δεύτερο σε όλη την Ελλάδα, είχε αρχίσει να φιλοξενεί τον λόγο του αρχαίου δράματος ήδη από το 1957.

Έτσι και έγινε. Το 1961 ιδρύθηκε το ΚΘΒΕ και η παρθενική του παράσταση δόθηκε το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς στο κατάμεστο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων με την τραγωδία του Σοφοκλή «Οιδίπους τύραννος».  

Αυτές τις μέρες, έξι σχεδόν δεκαετίες αργότερα, πάλι το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, εκ μίας διαβολικής και σημαδιακής συμπτώσεως, είναι εκείνο που δίνει την πρώτη παράσταση στον ίδιο ιερό χώρο αμέσως μόλις ο χώρος αυτός εισέρχεται επισήμως με βούλα και υπογραφή στον κατάλογο της UNESCO με τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Είναι μια σημαδιακή σύμπτωση για το πόσο στενά συνδεδεμένο είναι το ΚΘΒΕ τόσο με τον χώρο του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων όσο και με τον 60χρονο ομώνυμο πολιτιστικό θεσμό. Ας μη ξεχνάμε άλλωστε ότι για πάρα πολλά χρόνια το ΚΘΒΕ είχε την ευθύνη της διοργάνωσης του Φεστιβάλ Φιλίππων και κάθε καλοκαίρι γινόταν κυριολεκτικά μετεγκατάσταση όχι μόνον του θιάσου αλλά και του τεχνικού και διοικητικού προσωπικού από την Θεσσαλονίκης στην Καβάλα.

Ωστόσο τα τελευταία χρόνια αυτή η σχέση έχει διαρραγεί. Οι εκάστοτε καλλιτεχνικοί και διοικητικοί επικεφαλής του ΚΘΒΕ δεν σέβονται την ιστορία και τους δεσμούς αίματος του κρατικού θεατρικού οργανισμού της Βόρειας Ελλάδας με το Φεστιβάλ Φιλίππων, δεν έχουν καμιά απολύτως συναισθηματική αναστολή, ενδιαφέρονται περισσότερο για την προσωπική προβολή τους και έτσι προτιμούν το θέατρο Δάσους της συμπρωτεύουσας ή πολύ περισσότερο την Επίδαυρο για τις πρεμιέρες τους ή τέλος πάντων για τις «καλύτερες» ημερομηνίες των παραστάσεων για τις παραγωγές που ετοιμάζουν κάθε χρόνο.

Μήπως θα έπρεπε μέσα στα τόσο σοβαρά και σπουδαία προβλήματα που απασχολούν τον τόπο μας και για τα οποία ψάχνουν λύσεις οι αρμόδιοι (ΒΦΛ, Μαρινόπουλος, μετεγκατάσταση προσφύγων, αξιοποίηση στρατοπέδου Ασημακοπούλου, ιδιοκτησιακό παλιού Νοσοκομείου κ.λ.π) να ασχοληθούν και μ’ αυτό το θέμα. Ή μήπως μοιάζει ολίγον παράταιρο μέσα στην σοβαρότητα των άλλων;

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Σύγχρονη, πρωτοποριακή, αντισυμβατική αλλά και τόσο πιστή στο πνεύμα του  αιώνιου αρχαίου λόγου (άριστη η μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα) ήταν η κατά Τσέζαρις Γκραουζίνις εκδοχή της τραγωδίας του Αισχύλου «Επτά επί Θήβας».

Με σύγχρονα κουστούμια και αφαιρετικά αλλά τόσο συμβολικά σκηνικά (Κέννυ Μακ Λέλαν), η παράσταση κατάφερε να συγκινήσει και να συνεπάρει τους 1500 περίπου θεατές του Σαββάτου που στο τέλος έδωσαν αφειδώλευτα το θερμό χειροκρότημά τους στους ηθοποιούς της παράστασης.

Την σήμερον ημέρα αυτή φαίνεται πως είναι τελικά η σύγχρονη ματιά στο θέατρο. Να μπορείς να διοχετεύσεις όσο πιο ισχυρό γίνεται το συναίσθημα στον θεατή αξιοποιώντας τα εκφραστικά μέσα των ηθοποιών στηριζόμενος κυρίως σ’ αυτούς και λιγότερο στα βαριά, παλιοκαιρίσια και φλύαρα σκηνικά ή/και στα αντίστοιχα κουστούμια.

Ήταν από τις καλύτερες παραστάσεις που παρακολουθήσαμε τα τελευταία χρόνια στους Φιλίππους με κορυφαία και εξαιρετικά ευρηματική την σκηνή της αδελφοκτόνου μονομαχίας των δίδυμων αδελφών Ετεοκλή και Πολυνίκη.

Ακόμη και εικαστικά η παράσταση έλαμπε με την άριστη ομοιογένεια και συγχρονισμό του χορού που συμμετείχε καθοριστικά στις σκηνοθετικές προθέσεις και οραματισμούς του Γκραουζίνις.

Εξαιρετική επίσης η μουσική του Δημήτρη Θεοχάρη τόσο στις κορυφώσεις της όσο και στο σημείο όπου η με υψηλές μουσικές σπουδές Νάντια Κοντογεώργη (Αντιγόνη) ερμήνευσε δίκην σοπράνο ένα μικρό απόσπασμα σε ένα κόντρα ηχητικό περιβάλλον που δημιουργούσε εκείνη τη στιγμή ο χορός.. Μοναδική εξαίρεση το βαλσάκι του φινάλε που δεν ταίριαζε, νομίζουμε, με την ατμόσφαιρα της στιγμής.

Γενικότερα και εν κατακλείδι από τις πολύ καλές στιγμές στην ιστορία του Φεστιβάλ. Μια παράσταση που μας άγγιξε και θα θυμόμαστε.

Έχουμε δει και καλύτερες δουλειές του Αβδελιώδη

Κουραστική, μονότονη, χωρίς σφρίγος αλλά και χωρίς την γνώριμη –σήμα κατατεθέν στον Αβδελιώδη- ευαισθησία, ήταν η Απολογία του Σωκράτη που παρακολουθήσαμε 600 περίπου θεατές το βράδι του Σαββάτου στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων στην έναρξη του φετινού 60^ου ομώνυμου φεστιβάλ.

Η εμμονή του Χιώτη δημιουργού να αποδείξει ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα έστω και μέσα από ένα κλασικό φιλοσοφικό κείμενο μπορεί να σταθεί και σήμερα χωρίς προβλήματα κατανόησης και μάλιστα μέσα από μια απόπειρα θεατρικής μεταφοράς, μοιάζει να μην έχει γερή βάση αλλά και ελάχιστη ανταπόκριση στο κοινό.

Έχεις, βρε παιδί μου, ένα δύσκολο ούτως ή άλλως κείμενο μεγάλης διάρκειας. Άρα εξ αρχής γνωρίζεις ότι κινδυνεύει να γίνει κουραστικό και μονότονο. Κάνε κάτι να σπάσεις αυτή τη μονοτονία και να το κάνεις λίγο πιο θεατρικό το πράγμα. Παίξε με την κίνηση, με τα φώτα, βρες κάτι τέλος πάντων να κρατήσεις ζωντανό το κοινό. Δυστυχώς τίποτα. Πιθανόν ο Αβδελιώδης να ήθελε να επικεντρωθεί αποκλειστικά και μόνο στο μνημειώδες αυτό κείμενο και να αναδείξει την μεγαλοσύνη του αρχαίου κλασικού φιλοσόφου. Μπορεί. Αλλά ενημέρωσέ μας εξ αρχής. Να ξέρουμε ότι πάμε μεν στο αρχαίο θέατρο αλλά θέατρο δεν θα δούμε.

Φιλότιμες η προσπάθειες του Βασίλη Καραμπούλα να υποδυθεί τον Σωκράτη και να μιλάει το 2016 και επί μία ώρα και σαράντα λεπτά στην αρχαία ελληνική και μάλιστα επιχειρώντας να προσεγγίσει και τον τρόπο εκφοράς της με τα μακρόσυρτα φωνήεντα αλλά αυτό δεν είναι θέατρο. Μπορεί να είναι μια φιλολογική βραδιά, μπορεί να είναι ένα μάθημα υψηλού πανεπιστημιακού επιπέδου για φοιτητές της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, μπορεί να είναι μια προσέγγιση της νομικής διαδικασίας της εποχής αλλά θέατρο σίγουρα δεν είναι.

Ήταν τόσο στατική και μονότονη η σκηνοθετική εκδοχή Αβδελιώδη που θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει και να έχει το ίδιο αποτέλεσμα ακόμη κι αν δεν υπήρχαν οι ηθοποιοί και ακούγαμε μαγνητοφωνημένο το λόγο του Σωκράτη αφού ούτως ή άλλως προσπαθούσαμε να προλάβουμε να διαβάσουμε τους υπέρτιτλους. Όσο για το πλαστικό μπουκάλι με το νερό από το οποίο κάθε τόσο έπινε ο Σωκράτης – Καραμπούλας μας ξενέρωσε τελείως και μας έστειλε αδιάβαστους στην αγκαλιά της πλήξης και της βαρεμάρας.

Νομίζουμε ότι ήταν μια κακή στιγμή στην μεγάλη, πλούσια και πολύ δημιουργική διαδρομή του Δήμου Αβδελιώδη. Έχουμε δει και πολύ καλύτερες δουλειές του.

ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. ΟΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΟΙ

Η κατάσταση που επικρατεί στην διάρκεια των παραστάσεων στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων είναι απαράδεκτη. Τα είπαμε και τα γράψαμε πολλές φορές αλλά δυστυχώς δεν βλέπουμε καμιά βελτίωση.

Η παράσταση του Σαββάτου ήταν προγραμματισμένη να αρχίσει στις 21.30, όπως και όλες οι επόμενες κατά το μήνα Ιούλιο, και ξεκίνησε με μόλις εννέα λεπτά καθυστέρηση δηλαδή στις 21.39. Μέχρις εδώ κανένα απολύτως πρόβλημα.

Μετά την έναρξη της παράστασης και μέχρι τις 10.05 η προσέλευση των καθυστερημένων συνεχιζόταν κανονικά με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η απαιτούμενη ησυχία και να αποσπάται η προσοχή και η προσήλωση του κοινού.

Δεν μπορώ να καταλάβω με μερικούς συμπολίτες μας πώς σκέφτονται και πόσο ανεύθυνα λειτουργούν.

Όταν γνωρίζεις ότι η παράσταση ξεκινά στις 21.30 γιατί πρέπει να έρθεις στις 21.50; Γιατί δεν σέβεσαι τους πολλούς υπόλοιπους θεατές που ήρθαν κανονικά στην ώρα τους και των οποίων την προσοχή και ησυχία διαταράσσεις; Δεν σου λέω να έρθεις μια ώρα νωρίτερα. Έλα όμως στις 21.20 ή έστω στις 21.25.

Εφόσον λοιπόν δεν έχεις τη στοιχειώδη ευγένεια και παιδεία να μην μπεις στο θέατρο και να τιμωρήσεις τον εαυτό σου για την αργοπορία χάνοντας την παράσταση, οφείλουν να το κάνουν οι διοργανωτές. Πρέπει επιτέλους να απαγορεύεται η είσοδος στο θέατρο εις άπαντας και άνευ εξαιρέσεων μετά την έναρξη της παράστασης. Αυτό πρέπει να αναφέρεται στο πρόγραμμα, να αναφέρεται στις συνεντεύξεις τύπου, να αναφέρεται σε κάθε ευκαιρία ώστε να γίνει κτήμα όσων θέλουν να δουν παραστάσεις ότι αν δεν προσέρχονται στην ώρα τους θα χάνουν την παράσταση.

Σε καμιά στοιχειωδώς πολιτισμένη χώρα και σε καμία διοργάνωση που σέβεται τον εαυτό της δεν επιτρέπεται η είσοδος μετά την έναρξη της παράστασης. Το ίδιο πρέπει να γίνει κι εδώ. Ας φροντίσουν άμεσα οι διοργανωτές. Τελεία και παύλα.

Φυσικά και παρά τις εκ των μεγαφώνων παραινέσεις να απενεργοποιηθούν τα κινητά και να μην λαμβάνονται φωτογραφίες κατά τη διάρκεια τις παράστασης, και κινητά κάποιων όνων χτύπησαν και φλας κάποιων ημιόνων άστραψαν. Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει. Πώς να πεθάνει άλλωστε ένας ήδη νεκρός;

*** Εξαιρετικά καλαίσθητο το έντυπο πρόγραμμα του φετινού Φεστιβάλ Φιλίππων έστω κι αν αναφέρεται ως 59^ο ενώ είναι το 60ο. Κυριαρχεί φυσικά η θαυμάσια δουλειά του Δημήτρη Χαντζόπουλου πάνω στις φωτογραφίες από το αρχείο του Γιώργου Σεφέρη που την αντικρίζουμε άλλωστε καθημερινά και στα δεκάδες μπάνερ που αναρτήθηκαν στην πόλη και την ομορφαίνουν με έναν τρόπο δροσερό και συγχρόνως …ποιητικό.

Τα μπλόκα, ο λαϊκισμός και η δημοκρατία

Τον Οκτώβριο του 1974 έγινα μάρτυρας ενός περιστατικού που εκείνη την εποχή δεν το εκτίμησα ως σοβαρό και δεν του έδωσα την δέουσα σημασία αλλά πολλά χρόνια αργότερα και ιδιαίτερα μετά την έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981 και την διακυβέρνηση της χώρας από τις πρώτες κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, αντιλήφθηκα πόσο δραματικά θα επηρέαζε την καθημερινότητα του Έλληνα και θα χαρακτήριζε τη ζωή μας καθώς επίσης και την πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά στην Ελλάδα.

   Ένας μοτοσικλετιστής τροχονόμος σταμάτησε στη Λεωφόρου Συγγρού στο ύψος της Καλλιθέας ένα αυτοκίνητο και επιχείρησε να βεβαιώσει στον οδηγό του παράβαση για παραβίαση ερυθρού σηματοδότη. Τόσο ο ίδιος ο οδηγός (ένας νέος άνθρωπος γύρω στα 30) όσο και οι συνεπιβάτες του επίσης νεαροί περίπου συνομήλικοί του αλλά και κάποιοι άλλοι περαστικοί που βρέθηκαν στο σημείο εκείνη τη στιγμή, επιτέθηκαν φραστικά και εν χορώ στον τροχονόμο με φράσεις όπως «αυτά που ξέρατε να τα ξεχάσετε», «τώρα έχουμε δημοκρατία», «η χούντα έπεσε» και άλλα τέτοια παρόμοια ή και πιο αιχμηρά και βαριά όπως «βασανιστές», «φονιάδες» που ομολογώ ότι ερέθιζαν εκείνη την εποχή και το δικό μου «επαναστατημένο» θυμικό της φουριόζας και «αδιάλλακτης» νιότης μου.

   Ήταν η απαρχή της ισοπεδωτικής επιδρομής του λαϊκισμού που κατέστρεψε τη χώρα και στον οποίο οφείλεται τελικά η παρακμή της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της Ελλάδας και η παρατεταμένη κρίση που την αποτελειώνει τα τελευταία έξι – εφτά χρόνια.

   Ο λαϊκισμός που κατέλυσε κάθε έννοια αξιοκρατίας, στοιχειώδους σεβασμού σε θεσμούς, πρόσωπα και παραδόσεις και οδήγησε στην διάλυση του κράτους σε όλες του τις εκφάνσεις.

   Τα μπλόκα των αγροτών και των «αγροτών» είναι σήμερα το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της καταστροφικής για την πατρίδα μας εξέλιξης.

   Η τάξη αυτή των συμπατριωτών μας, όσο μπορεί να είναι ομοιογενής και συνεκτική, διατυπώνει πάντως ισχυρές αντιρρήσεις για την κυβερνητική πολιτική που τους αφορά. Τις διατυπώνει μάλιστα με έναν τόσο αλαζονικό, επαρμένο και κουραδομαγκιόρικο τρόπο, τραγικά χαρακτηριστικό και πανομοιότυπο με το πνεύμα και το ύφος των περισσότερων κινητοποιήσεων που επισυμβαίνουν τις τελευταίες τρεις – τέσσερις δεκαετίες.

Οι ιδιοκτήτες των τρακτέρ με μια παροιμιώδη όσο και άκρως προκλητική για την υπόλοιπη κοινωνία αδιαφορία μπλοκάρουν τους εθνικούς δρόμους προκαλώντας ασφυξία στην κυκλοφορία και διακίνηση ανθρώπων και αγαθών, ταλαιπωρώντας εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας που αδυνατούν να βρουν στοιχειώδη προστασία από τις αρχές (εισαγγελείς, αστυνομία κ.λ.π.) βρίσκονται έρμαια στις διαθέσεις των ανεγκέφαλων που διεκδικούν μ’ αυτόν τον άκρως εγωιστικό και αντικοινωνικό τρόπο τα όποια δικαιώματά τους.

Την Τρίτη το απόγευμα έπρεπε να επιστρέψω από την Αθήνα και χρειάστηκα δέκα ώρες και ένα τέταρτο για μια διαδρομή που υπό κανονικές συνθήκες δεν σου παίρνει παραπάνω από έξι το πολύ εξίμισι ώρες. Αναγκάστηκα να κάνω 100 χιλιόμετρα περισσότερα φτάνοντας μέχρι και την κορυφή του Ολύμπου, ξοδεύοντας φυσικά περισσότερη βενζίνη και διακινδυνεύοντας τη σωματική μου ακεραιότητα οδηγώντας πίσω από τεράστιες νταλίκες, φορτηγά και λεωφορεία σε στενούς, επικίνδυνους και σε κακή κατάσταση δρόμους.

Χθες το πρωί μου τηλεφώνησε φίλος που δραστηριοποιείται επαγγελματικά στην Βουλγαρία και αγανακτισμένος μου είπε πως αναγκάζεται να πάει πεζός στη δουλειά του που βρίσκεται στο Πετρίτσι της γειτονικής χώρας αφού η ουρά των οχημάτων στον Προμαχώνα φτάνει τα 25 χιλιόμετρα. Μου κατήγγειλε επίσης ότι οι καταληψίες των εθνικών δρόμων βρίσκονται μόνο τις πρωινές ώρες στα μπλόκα και το βράδι αποχωρούν στα σπίτια τους ενώ οι αστυνομικοί απλώς διανυκτερεύουν ρυθμίζοντας την κυκλοφορία και εν προκειμένω απαγορεύοντας την διέλευση άλλων οχημάτων.

Είναι μία αρωστημένη κατάσταση που κάποτε θα πρέπει να τελειώνει. Η ζημιά για τη χώρα μας είναι τεράστια και ανυπολόγιστη. Ζούμε σε ένα κόσμο του παραλόγου όπου οι επικεφαλής των μπλόκων καταργώντας με τη βία κάθε έννοια συντεταγμένου κράτους και πολιτείας εκδίδουν καθημερινώς δελτίο κυκλοφορίας οχημάτων όπως έκαναν τα ολοκληρωτικά και αντιδημοκρατικά καθεστώτα και ανακοινώνουν ποιες ώρες θα είναι ανοικτοί οι εθνικές οδοί και οι συνοριακές πύλες της χώρας υποκαθιστώντας τις επίσημες αρχές της.

Αν υπάρχει κυβέρνηση σ' αυτόν τον τόπο

οφείλει να προστατέψει την κοινωνία με μέτρα που θα λάβει και θα εφαρμόσει άμεσα τα οποία θα συνοδεύονται και με την παραδειγματική τιμωρία όλων όσων διατάραξαν τον δημόσιο βίο με αυτόν τον βίαιο και αντικοινωνικό τρόπο.

Οι εισαγγελείς οφείλουν επιτέλους να κάνουν στοιχειωδώς τη δουλειά τους.